De meeste oudere schilderijen zijn afgewerkt met een vernislaag. Vernis beschermt de verf tegen vuil, vocht en stof. Het geeft ook meer contrast en diepte aan de kleuren.
Veroudering van een vernislaag
Een vernislaag veroudert in de loop der jaren en wordt daarmee donkerder en geel. Dit geldt vooral de natuurlijke vernissen die vroeger werden gebruikt. Het verwijderen van een oude, vergeelde laag en het opbrengen van nieuwe vernis herstellen diepte, contrast en kleurnuances van een kunstwerk. De moderne vernissen zijn ontwikkeld op basis van kunstharsen en verkleuren nauwelijks. Het verwijderen van de oude vernislaag draagt dus bij een de conservering van een schilderij en doet recht aan het oorspronkelijke werk.
Werkwijze vernisafname
Het afnemen van de oude vernislaag gebeurt met een geschikt oplosmiddel. Het middel dat gebruikt wordt is afhankelijk van de soort en ouderdom van de vernislaag. De restaurator probeert altijd de geschikte werkwijze uit op een onopvallend deel van het doek, bijvoorbeeld op de rand. Het oplossen van de oude laag gebeurt voorzichtig zodat alleen de vernis wordt opgenomen en de niet de onderliggende verf. Nadat op deze manier alle vernis is verwijderd, wordt het schilderij voorzien van een nieuwe laag die niet verkleurt.
Het is niet altijd mogelijk de oude vernislaag te verwijderen zonder de onderliggende verf te beschadigen. In dat geval zal de restaurator adviseren om de oorspronkelijke vernis te laten zitten.